Μέρος 5

Τινές από το εχθρικόν στρατόπεδον, μ' όλον ότι προχωρήσαντες

διά να κόψωσι ξύλα επλησίασαν πολύ εις το μέρος, όπου ήσαν οι

Έλληνες, δεν ημπόρεσαν μ' όλον τούτο να τους εννοήσωσι, τόσον

επιδεξίως είχον κρυφθή εις τους θάμνους και τα σύδενδρα μέρη

και τόσον μεγάλην σιωπήν και ησυχίαν διετήρησαν. Προς το

εσπέρας δε, επειδή εφάνησαν πλησίον των Ελλήνων τρεις

χριστιανοί εκ των ακολουθούντων ως υπηρέται το εχθρικόν

στρατόπεδον, ο Καραϊσκάκης έστειλε τινάς των στρατιωτών διά να

τους συλλάβωσιν, οι οποίοι και εξετέλεσαν επαξίως την διαταγήν.

Από τους χριστιανούς τούτους επληροφορήθη ο Καραϊσκάκης την

κατάστασιν του εχθρικού στρατοπέδου και ωδηγήθη εις την έφοδον.

Αφ' ού το βαθύ σκότος της νυκτός διεδέχθη το τόσον οχληρόν εις

τους Έλληνας φως του ηλίου, εξελθόντες αφόβως και ησύχως από τα

καταφύγιά των συνήχθησαν όλοι ομού και προετοιμάσθησαν.

Περί την δευτέραν ώραν της νυκτός ο Καραϊσκάκης διώρισε και

έκαμαν τρεις φανούς εις μέρος, όπου οι μεν εν Μεσολογγίω (προς

τους οποίους είχε δοθή τούτο σύνθημα επιθέσεως) να τους ίδωσιν,

εις δε τους εχθρούς, να μείνωσιν αόρατοι. Έπειτα διαιρέσας εις

τρία σώματα τους Έλληνας διά να επιπέσωσιν από διάφορα μέρη

κατά των εχθρών, αυτός επί κεφαλής ενός, το οποίον έμελλε να

προσβάλη εις τας σκηνάς του Κιουταχή, ώρμησε με προθυμίαν κατά

των εχθρών. Έφθασαν εις το εχθρικόν στρατόπεδον κατά την

τετάρτην ώραν της νυκτός, ότε οι Τούρκοι ήσαν ανυπόπτως

βυθισμένοι εις το πρωτοΰπνιον, οδηγηθέντες από τόπους

αρμοδίους· ούτε από τας προφυλακάς των εχθρών εννοήθησαν, ούτε

από τους εις το στρατόπεδον, ειμή όταν έφθασαν πλέον εις τας

ακρινάς σκηνάς· τότε δε εκκενώσαντες όλοι ταυτοχρόνως τα

πυροβόλα των εφώρμησαν εις τους εχθρούς, οι οποίοι εκπλαγέντες

διά το απροσδόκητον άφησαν ερήμους τας πλειοτέρας σκηνάς των

και έφευγον εις το μέρος όπου εστρατοπέδευεν ο Κιουταχής, το

οποίον ήτο περιασφαλισμένον με βαθείας τάφρους και οχυρώματα.

Εφώρμησαν και εκεί οι Έλληνες με την ελπίδα του να τους

αποτινάξωσι και να τους σκορπίσωσιν, αλλ' αντικρουσθέντες και

εμποδιζόμενοι και από το βάθος των τάφρων, δεν ημπόρεσαν να

προχωρήσωσι. Λαβόντες λοιπόν καιρόν οι εχθροί και συνελθόντες

από τον εξαφνικόν φόβον ενεθαρρύνοντο και επεχείρουν να

εξέρχωνται κατά των Ελλήνων, οι οποίοι είχον στραφή τότε εις τα

λάφυρα. Συγχρόνως και το ιππικόν το περιπολεύον κατά νύκτα το

στρατόπεδον, συγκεντρωθέν επέπιπτε κατά των Ελλήνων. Αυτοί δε

διά το ήδη ανατέλλον φως της Σελήνης (το οποίον ήτον κατά πάντα

εναντίον εις το επιχείρημά των), όχι ολιγώτερον δε και διά την

εις τους εχθρούς γνωστοποίησιν του συνθήματός των, ηναγκάσθησαν

να αναχωρήσωσιν από το εχθρικόν στρατόπεδον. Οι δε εντός του

Μεσολογγίου, άμα είδον τους φανούς, προετοιμάσθησαν και

ακούσαντες των άλλων την συμπλοκήν, ώρμησαν κατά των εχθρών,

τους εξέβαλον από τινας προμαχώνας, έλαβον δι' ικανήν ώραν υπό

την εξουσίαν των τα εν αυτοίς κανόνια και επροχώρησαν ικανώς

προς το μέρος όπου επολέμουν οι μετά του Καραϊσκάκη, αλλ' αφ'

ού εκείνοι ανεχώρησαν, ηναγκάσθησαν και αυτοί να επανέλθωσιν

εις τα ίδια.

Η νυκτομαχία αύτη διήρκεσε περισσότερον από δύο ώρας.

Εφονεύθησαν από μεν τους μετά του Καραϊσκάκη υπέρ τους

εξήκοντα, εν οις μόνον είς αξιωματικός· των δε εχθρών η φθορά

συμπεραίνεται μεν να έγεινε πολλά σημαντική, καθαρά όμως

πληροφορία περί της αληθούς ποσότητος δεν υπάρχει, διότι, ως

λέγουσιν, ο Κιουταχής, διά να μη γνωστοποιηθή η φθορά και φέρη

δειλίαν εις τα στρατεύματά του, διώρισε και έθαψαν πολλά σώματα

εις ένα και τον αυτόν τάφον.

Ολίγας ημέρας μετά την νυκτομαχίαν ταύτην (30 Ιουλίου) ο

Καραϊσκάκης υπήγε κατά των εις Πετροχώρι στρατοπεδευμένων

εχθρών, επί κεφαλής των οποίων ήτον ο Άγος Μουχουρδάρης. Οι

Έλληνες επιπεσόντες από διάφορα μέρη, εκυρίευσαν πολλά από τα

ποίμνια των εχθρών βόσκοντα περί το χωρίον. Οι Τούρκοι

εξελθόντες εις υπεράσπισιν αυτών, συνεπλάκησαν με τους Έλληνας

και ηκροβολίζοντο όλην σχεδόν την ημέραν περί δε το εσπέρας οι

εχθροί επιστρέφοντες εις τας σκηνάς των κατεδιώχθησαν από τους

Έλληνας με ολίγην βλάβην των.

Μετά τούτο ο Καραϊσκάκης εστρατοπέδευσεν εις Δερβέκισταν,

ανταποκριθείς δε μετά των εντός του Μεσολογγίου και

πληροφορηθείς περί της ανάγκης νέας στρατιωτικής βοηθείας,

συνεκάλεσεν όλους τους προκρίτους της στρατιάς του και τους

επρόβαλε την ανάγκην και το ζήτημα των εντός του Μεσολογγίου.

Μετά τινα σκέψιν λοιπόν απεφασίσθη να εισέλθη εις Μεσολόγγι ο

στρατηγός Κήτσος Τζαβέλας με άλλους τινάς αξιωματικούς, έχοντες

όλοι ομού έως εξακοσίους στρατιώτας δοθέντας κατ' αναλογίαν από

τα διάφορα σώματα, το οποίον και εγένετο περί τας αρχάς του

Αυγούστου.

Ο δε Καραϊσκάκης επιθυμών ν' αποδιώξη τον Άγον Μουχουρδάρην από

Πετροχώρι και μη έχων ικανήν δύναμιν διά να το εκτελέση διά των

όπλων, επενόησε το ακόλουθον στρατήγημα, το οποίον και επέτυχε

θαυμασιώτατα. Διώρισε διάφορα μικρά σώματα να περιφέρωνται εις

τα περί το Πετροχώρι δάση τουφεκίζοντα, ανάπτοντα φωτίας την

νύκτα και κάμνοντα καπνούς την ημέραν. Τούτο διέταξε να κάμνωσι

και όλοι οι εις τα πέριξ χωρία θερίζοντες. Την δε εβδόμην του

Αυγούστου διέταξε το μεγαλήτερον μέρος της στρατιάς του να

διαβή το μέρος εκείνο του ποταμού, όθεν έπαιρνον οι εχθροί

νερόν, και να τοποθετηθή εκεί πλησίον· αυτός δε με το λοιπόν

στράτευμα διέβη εις χωρίον Μποτίνου. Την νύκτα διώρισε και

ετουφέκιζον κατά σύνθημα τριγύρω εις Πετροχώριον, άναψαν πολλάς

πυράς, έκαμαν θορύβους και φανούς καθ' όλην την διάρκειαν της

νυκτός, ώστε μόλις άρχισε να φαίνεται το φως της ημέρας, και οι

εχθροί λαβόντες βιαίως εκ των πραγμάτων των όσα ήσαν

ευμετακόμιστα, έφευγον αφήσαντες όλας τας σκηνάς και τας

βαρυτέρας αποσκευάς· από δε τους Έλληνας άλλοι ερρίφθησαν εις

τα εν Πετροχωρίω λάφυρα και άλλοι κατεδίωκον ακολουθούντες εξ

οπίσω τους εχθρούς. Διότι απ' έμπροσθεν ήτον αυστηρώς

απηγορευμένον να τους αντικρούσωσι. Κατ' αυτόν τον τρόπον

φεύγοντες καταδιωκόμενοι οι εχθροί, πολλά ολίγας από τας

αποσκευάς των διέσωσαν. Τελευταίον μετέβησαν εις το γενικόν

στρατόπεδον του Κιουταχή, αφήσαντες ελευθέραν την επαρχίαν

Αποκούρου και τα πέριξ αυτής.

Αφ' ού ησφαλίσθη τρόπον τινά το Μεσολόγγιον και αφ' ού οι

Τούρκοι ανεχώρησαν από το Πετροχώριον, βλέπων ότι η επί πλέον

εις τα μέρη ταύτα διατριβή του ήτον περιττή, ή τουλάχιστον

μικράς ωφελείας πρόξενος, απεφάσισε να περάση εις Ξηρόμερον διά

να προξενή εμπόδια εις την μετακόμισιν των τροφών του Κιουταχή.

Αλλ' επειδή όλα τα διαβατά μέρη του Αχελώου εφυλάττοντο από

τους εχθρούς, απεφάσισε να υπάγη διά των Αγράφων και Βάλτου.

Αναχωρήσας λοιπόν περί τα μέσα του Αυγούστου από Απόκουρον και

διαβάς διά Κραβάρων και Καρπενησίου έφθασεν εις Άγραφα, όπου

έμαθεν ότι ο Σταμούλης Γάτσος, διωρισμένος παρά των Τούρκων

καπιτάνιος αυτής της επαρχίας, ευρίσκετο εις χωρίον Καροπούλαν

με περίπου τριακοσίους πεντήκοντα στρατιώτας. Διευθύνθη λοιπόν

εναντίον αυτού· αλλ' επειδή με μικράν προσβολήν εκλείσθησαν οι

περί τον Σταμούλην, ο Καραϊσκάκης μη έχων σκοπόν να αργοπορήση

εις πολιορκίαν και νομίζων τα τοιαύτα πάρεργα ως προς τον

οποίον είχε σκοπόν, ανεχώρησε και διέβη εις Βάλτον, συγχωρήσας

εις τους στρατιώτας του να διαρπάσωσι τα καθ' οδόν χωρία των

Αγράφων.